دسته: یادداشت خبرگاه

وقتی صحبت از تفاخر و توجیه پیشرفت‌های کشور است، مقامات ایران و حتی گزارش‌های رسمی وزارت نیرو از ظرفیت بالای ۸۵ هزار مگاواتی تولید برق کشور خبر می‌دهند اما وقتی وارد عرصه عمل می‌شویم، تولید برق کشور طی روزهای جاری به زحمت به ۵۶ هزار مگاوات می‌رسد و کشور با ۱۰ هزار مگاوات کسری مواجه است؛ موضوعی که به قطعی گسترده برق منجر شده است.

مروری بر آمارها نشان می‌دهد که مردم ایران در تور فقر، بیکاری، بیماری، تورم، اختلال روانی و اعتیاد و سوء مدیریت، و هزار درد وبلای دیگر گرفتار شده‌اند. مردمی که استخوان‌هایشان زیر خط فقرو شکاف طبقاتی و تبعیض و تحریم خرد می‌شود و روان شان مبتلای انواع اختلالات می‌شود. مردم ایران غمگین‌ترین مردم جهان هستند. آیا تقاضا برای دگرگون کردن و تغییر بنیادی شرایط فلاکت‌بار کنونی جای شرم دارد یا تقاضا برای تداوم وضع موجود به هر قیمت ممکن؟ آیا اگر بیماری دچار سرطان بدخیم شد می‌توان به بهانه اینکه خواهد مرد از عمل جراحی آن بازایستاد؟

رشد جمعیت میلیونرها در ایران رکورد جهان در سال ۲۰۲۰ را شکست. تعداد میلیونرهای ایرانی در سال ۲۰۲۰ به ۲۵۰ هزار نفر و نرخ رشد مجموع ثروت این افراد نیز در این سال به بیش از ۲۴.۳ درصد رسید. موسسه مطالعاتی کَپ‌جِمِنای (Capgemini) با انتشار گزارش جهانی ثروت در سال ۲۰۲۱ اعلام کرد که جمعیت میلیونرهای جهان در سال گذشته میلادی ۶.۳ درصد و مجموع ثروت آنها نیز ۷.۶ درصد افزایش یافته ولی این رشد در ایران به ترتیب ۲۱.۶ و ۲۴.۳ درصد بوده و به همین دلیل این کشور با جهش سه پله‌ای در رده‌بندی جهانی به رتبه چهاردهم صعود کرده است.

در نوشتار پیشین «۳۰ سال حاکمیت نئولیبرالیسم بر اقتصاد ایران، ریشه ابرچالش‌های امروز کشور» نگارنده کوشش کرد تا عمق و گسترش فزاینده بحران‌ها و نابرابری‌های اجتماعیِ امروز کشور مان را در زمینه‌های گوناگون نشان دهد. گواه آشکار این نابرابری‌های اجتماعی خشونت‌های سه گانه یعنی «خشونت اقتصادی»، «خشونت فرهنگی» و «خشونت سیاسی» است که پیوسته با اجرای سیاست‌ها و تعدیل‌های ساختاری در حال اجرا است.

انتخابات مکانیزمی است که از طریق آن ایده‌ها و برنامه‌های افراد، احزاب و جریان‌ها مورد داوری افکار عمومی قرار می‌گیرد و در نهایت جریانی با رای مردم پیروز می‌شود و جریانی هم با رای مردم شکست می‌خورد. در کشورهای دموکراتیک این امر بدیهی‌تر از آن است که بر سر نتایج آشکار انتخابات تفسیرهای انحرافی و هرمنوتیکی غیرواقع گرایانه به میان کشیده شود تا واژگونه معنایی از نتایج انتخابات ارائه شود؛ اما در ایران گویا نتایج انتخابات حتی اگر در شگفت انگیزترین شکاف میان جریانات شکست خورده و مردم هم قرار بگیرد، باز از اردوگاه اصلاح طلبان سخنان دیگری به گوش می‌رسد.

نتایج اولیه انتخابات ریاست جمهوری اخیر برای همه طیف‌های سیاسی جامعه ایران پیام‌های مهمی داشت که با روشن‌تر شدن جزئیات آمار مشارکت به تفکیک شهرها و استان‌ها می‌توان بیشر و بهتر به تحلیل نتایج این انتخابات پرداخت. روشن است که اولین پیام به نظام و بازوی اجرایی آن شورای نگهبان بود که نتیجه مهندسی شده ترین کمترین میزان مشارکت بود. البته ظاهرا کسانی که چنین انتخاباتی را طراحی کرده بودند انتظار مشارکت بالا نیز نداشتند

جناب خاتمی حضرتعالی بعد از هشت سال با داشتن پشتوانه عظیم مردمی و مجلسی همراه و مطبوعاتی قوی‌تر و جامعه مدنی پویاتر و امیدوارتر چقدر توانستید صحنه را بهم بزنید؟ چرا فکر می‌کنید این بار امکان بر هم زدن صحنه وجود دارد؟ مگر چنین امکانی وجود دارد؟ چه کسی صحنه را علیه جمهوریت چیده است؟ چرا هیچ کدام شهامت بیان یک اسم را ندارید؟ شما که شهامت بیان اسم او را ندارید چگونه می‌خواهید با او در بیفتید و صحنه را به هم بزنید؟ مگر اینکه راست نگویید. که نمی‌گویید.

طر گسترش فزاینده بیابان‌زایی (Desertification) زندگی بیش از یک و نیم میلیارد انسان را تهدید می‌کند. احتمال قحطی و گرسنگی در حال افزایش است و یک سوم سطح زمین در معرض نابودیست. ایران در لیست سه کشور نخست جهان در بیابان‌زایی با عامل انسانی است.

اخیراً محسن اراکی عضو مجلس خبرگان گفته است: «معنای انتخابات این است که مردم اعلام کنند که فرمانبر این نظامِ تشکیلاتی هستیم و برای کمک به فرمانروای فعلیِ ما که ولی فقیه است یک بازوی اجرایی خوبی می‌خواهیم انتخاب کنیم». چند روز بعد حسین اشتری فرمانده پلیس ناجا گفت: «با کسانی که مردم را به عدم شرکت در انتخابات دعوت می‌کنند برخورد می‌شود».

با رای کنست، مجلس اسرائیل، و پس از ادای سوگند، نفتالی بنت نخست وزیر اسرائیل شد و بنیامین نتانیاهو دیگر نخست وزیر نیست. کماندوی سابق ارتش اسرائیل، میلیونر حوزه تکنولوژی، یهودی متدین که کیپا بر سر دارد ، انگلیسی را روان صحبت می‌کند و وقتی پای اقتصاد به میان می‌آید، اولترا لیبرال است: اینها مشخص هستند. اما نفتالی بنت کیست و در مورد ایران چه مواضعی دارد؟

خبر انتشار یک فایل صوتی در وبسایت اطلاع رسانی خامنه‌ای در روز ۱۴ خرداد دوباره بحث جانشینی ولایت فقیه را به صدر اخبار برد. در این فایل که خود رهبر نظام راوی ماجراست و از مشخصات صدای کاملا واضح است که اخیرا ضبط شده است خامنه‌ای به نقل خاطره‌ای می‌پردازد که خمینی در حضور ۶ نفر دیگر وی را شایسته رهبری آینده اعلام کرده است. مطالب منتشره بعد از انتشار این فایل صوتی دو استنباط را کلی را بازتاب داده‌اند.

درحالی که کمتر از یک هفته به انتخابات ریاست جمهوری دوره سیزدهم باقی مانده است، فضای سرد و ناامیدی حاکم بر این دور از انتخابات؛ بر مطالبه گری نهادها و تشکل های کارگری هم اثر خود را گذاشته است. برخلاف دوره‌های قبلی که منشورها و مطالبات جامعه کارگری از سوی نهادهای سه گانه (شورای اسلامی کار، انجمن‌های صنفی و نمایندگان کارگران) و همچنین برخی تشکل‌های مستقل مطرح می‌شد، در این دوره غیر از چند واکنش و گفتگوی رسانه‌ای از سوی فعالان کارگری، خبری از طرح مطالبات و خواست‌های آنان نیست.

فاکس نیوز تصاویر ماهواره‌ای جدیدی را به دست آورده است که مکسر (MAXAR) در ۱۵ اکتبر سال گذشته آنها را گرفته است. به گزارش فاکس نیوز این تصاویر «فعالیت غیرعادی در سایت سنجریان ایران را نشان می دهند» که در گذشته به عنوان سایت مشکوک تولید نوعی ژنراتورها، دستگاه هایی که به ایران اجازه می دهند سلاح هسته ای کوچک تولید کند، از سوی سرویس اطلاعاتی اسرائیل فاش شده بود.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، شامگاه دوشنبه ۷ ژوئن/۱۷ خرداد، به کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان هشدار داد که در نقض تعهدات برجامی، سرعت ایران برای دست‌یابی به بمب اتمی افزایش یافته و مذاکرات به گونه‌ای پیش نرفته که او بتواند بازگشت به نقطه قبل از برجام را تضمین کند.

در شرایطی که فشار ناشی از بحران‌های معیشتی و سوءتغذیه همواره در سال‌های اخیر معضل و چالشی مهم برای مردم ایران بوده است، برخی کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری از «تأمین غذا» به مثابه یک وعده برای جلب آراء عمومی استفاده می‌کنند.

به دنبال انتشار خبر حفر دستکم ۱۰ قبر جدید در گورستان خاوران در تهران، جمعی از دادخواهان با انتشار بیانیه‌ای خواستار حفظ و ثبت بین‌المللی خاوران به عنوان حافظه تاریخی جنایت‌های جمهوری اسلامی ایران شده‌اند. گورستان خاوران واقع در شرق تهران، یکی از گورهای دسته جمعی قربانیان کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ است که در طول سال‌های گذشته بارها توسط نهادهای امنیتی در معرض دستکاری و تخریب قرار گرفته است.

چهارم ژوئن از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عنوان روز بین‌المللی «کودکان معصومِ قربانی خشونت و پرخاش‌گری» نام‌‍گذاری شده است. امروزه تحقق حقوق کودک در سراسر جهان و از جمله در ایران با معضلات و چالش‌های متعدد مواجه است. «کودک‌همسری»، «اشتغال کودکان در بازار کار غیر رسمی» و «به کارگیری کودکان به عنوان کودک-سرباز» از جمله اساسی‌ترین نمودهای خشونت گسترده علیه کودکان در ایران هستند

به گفته قائم مقام ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور از ۱۱۹ دانشگاه و موسسه دولتی که در طرح ساماندهی آموزش عالی بررسی شدند، ۸۸ دانشگاه مشمول طرح ساماندهی قرار گرفتند که در فازهایی به ۴۰ دانشگاه تقلیل می‌یابند.

جنبش Metoo، تابستان امسال به طور جدی وارد ایران شد. روزی که زنان ایرانی با روایات خود از تجربه آزار و خشونت جنسی در فضای مجازی نوشتند. برخی‌شان با نام‌های حقیقی و برخی دیگر با چند حرف اختصاری نوشتند، اما درد همه آنها مشترک بود. قصه آنها اما همین جا به پایان نرسید. حالا که زبان گشوده بودند، کارشان سخت‌تر هم شده بود. گرچه همدلی هم دیدند اما دنیای جدیدی که روبروی آنها قرار گرفته بود، دنیایی مملو از تشکیک، قضاوت، توهین، سو استفاده، پیگیری قضایی، شکایت حقوقی و طردشدگی بود؛ به ویژه برای آنهایی که با هویت واقعی خود دست به انتشار روایات زده بودند.

به نظر می‌رسد باد انتقال قدرت در ایران وزیدن گرفته است. منطق چیدمان مهره‌های انتخابات، یا دقیق‌تر بگوییم انتصابات ریاست‌جمهوری پیش رو، شبیه اتفاقات پرشتابی است که چند ماه قبل از فوت آیت‌الله خمینی رخ داد. در آن ایام هم در مدت کوتاهی آیت‌الله منتظری از نایب رهبری عزل شد، و اختیارات رهبر هم در قانون اساسی با افزودن قید «مطلقه» به ولایت فقیه افزایش بی سابقه یافت. این‌بار اما به نظر می‌رسد بر خلاف دورهی آیت الله خمینی بخش مهمی از مهندسی به «شورای محترم نگهبان» سپرده شده است.