برچسب: مشروطه

ر زمینه تاریخ و جامعه شناسی و سیاست همیشه یک موضوع چالش برانگیزی بوده. در فارسی به آن می گوییم «نقش شخصیت در تاریخ» نقشی که تا بحال در مورد صحت و کذب آن بحث‌های فراوانی شده

سال ۱۲۸۵ مظفرالدین شاه قاجار بیمار در قصر صاحبقرانیه، قوام السلطنه جوان و خوش خط را به حضور می پذیرد و قوام السلطنه متنی را که با خط خوش بر یک کاغذ کلفت زرد رنگ نوشته شده، تعظیم کنان همراه با یک قلم خوش دست به شاه می‌دهد تا متن را امضا کند

در ریاضیات و اقتصاد یک نظریه‌ای وجود دارد به نام نظریه بازی‌ها «game theory»، که به بررسی تعاملات استراتژیک بین تصمیم گیرندگانی که یک کار منطقی، مثلا بازی شطرنج مشغول هستند می پردازد.

من فکر می‌کنم ما هنوز برای شروع بررسی دوران مشروطه که از ۱۱۸ سال پیش شروع شد و ۴۵ سال پیش هم، یعنی در ۱۳۵۷ به دست حکومت موسوم به جمهوری اسلامی به پایان رسید حداقل یک برنامه فاصله داریم.

پرسشی که هفته پیش یکی از هموندان ما در مورد تفاوت بین «مدرنیزاسیون» و «مدرنیته» مطرح کردند، من را به این فکر انداخت که برنامه این هفته را لااقل در ابتدا اختصاص بدهم به تفاوت این دو مفهوم که اگرچه با هم مرتبط هستند

ما تا بحال در گفتارهای خودمان از دو دوره صحبت کردیم. یکی از تاجگذاری فتحعلی شاه تا مرگ مظفرالدین شاه قاجار که در طی آن دروران حوادثی پیش آمد که هم تاثیر گذار و هم شکل دهنده به پست و بلند دوران دومی بودند که با مرگ مظفرالدین شاه آغاز شد و تا سال ۵۷ ادامه یافت.

در دو برنامه گذشته من راجع به سه ویژگی یک دوران گذار که به لحاظ همین سه ویژگی با دوران «انتقال» متفاوت است صحبت کردم و در عین حال این را هم توضیح دادم که در بین این سه ویژگی، ویژگی «عدم قطعیت» که در سراسر دوران گذار جریان دارد، مهمترین مشخصه و ویژگی یک دوران گذار است.

همه کوشش های من در این سلسله از برنامه ها، به این خاطر است که می‌بینم همه فعالان سیاسی حتی در داخل کشور، در این باره صحبت می‌کنند که در راستای دفع شر از حکومت اسلامی ما باید خودمان را آماده ورود به یک دوران گذار جدید کنیم.

معمولا در جامعه شناسی سیاسی، دوران های جابجایی قدرت سیاسی را به دو نوع تقسیم می کنند. یکی را دوران انتقال در شرایط عادی می گویند. مثال آن هم این است که حاکم جدیدی بی هیچ مشکلی می آید جانشین حاکم قبلی می‌شود

ما قصد داریم در تمام این سال روی ۷۳ سال از زندگی کشور و ملت‌مان تمرکز کنیم که به آن می‌گویند «دوران مشروطه» یعنی دورانی که از ۱۲۸۵ شروع می‌شود و در ۱۳۵۸ به پایان می‌رسد.

چون فرهنگ، مجموعه ای از پدیده‌های مادی ساخته انسان است، خود به خود این مجموعه نمی‌تواند ثابت بماند و همواره دستخوش تغییر است.

فرهنگ در واقع یک مجموعه ای است تاریخی و در عین حال گسترنده که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود

چرا ملت ما، در پس صد و اندی سال که از انقلاب مشروطه که با نوید سکولار دموکراسی همراه بود، به انقلاب اسلامی رسیده و حالا چطوری می‌شود از این مهلکه خلاص شد؟

راجع به تفاوت واقعیت، و برداشت ما از واقعیت. یعنی دو اصطلاحی که از این به بعد با آن کار داریم. واقعیت و برداشت ما از واقعیت

چرا ملت ما، در پس صد و اندی سال که از انقلاب مشروطه که با نوید سکولار دموکراسی همراه بود، به انقلاب اسلامی رسیده و حالا چطوری می‌شود از این مهلکه خلاص شد؟ و راه رسیدن به سکولار دموکراسی را چکونه می شود در پی گرفت؟

در برنامه گذشته توانستیم مختصراً به برخورد مغز و عقل و ذهن آدمی با محیط بیرون از پیکرش و حتی با خود اجزاء پیکرش بپردازیم و نشان بدهیم که چگونه خبرهای بیرون از مغز بوسیله پنج تا حسی که ما داریم به مغز ما می‌رسد.

در برنامه پیش ما به بخش مقدماتی این نکته اختصاص دادیمش که انسان چطوری دنیای اطرافش را یا محیط اطرافش را درک می کند و می فهمد؟ و گفتم که مغز ما در یک اطاق تاریک و بسته به نام جمجمه زندانی است و از طریق پنج وسیله ای دارد از جهان اطرافش عکس می گیرد و به کمک این عکس ها به شناخت جهانش دست پیدا می کند.

ما نخست چندین برنامه را به مفهوم و کارکرد «مرز» اختصاص دادیم و گفتیم که انسان قادر است که با ترسیم مرزهای واقعی یا خیالی یا قرارداردی، جهان را تکه تکه کند و به هر تکه نامی بدهد و از طریق این تکه تکه کردن مقدمات پیدایش زبان را فراهم بکند.

بعد از پخش برنامه هفته پیش در مورد تعریف سیستم های اجتماعی و اینکه سیستم های اجتماعی را به دو دسته سازمان و نهاد تقسیم کردم و توضیحاتی هم در مورد تفاوت این دو نوع سیستم دادم، چندین ایمیل از مخاطبان هم اندیشی مان دریافت داشتم.

ما در برنامه های گذشته، از فرد آغاز کردیم و به جمع رسیدیم و بلافاصله هم دیدیم که جمع و جماعت و توده، مورد نظر ما نیستند، اصلا واقعیت ندارند، بلکه از گردهم آمدن موقت عده ای آدم ساخته می شوند.